Nowe narzędzia do walki z bólem
Rozmowa z Panią dr Katarzyną Szczepańską z Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat projektu Sonatina, a także Preludium.
Nowe narzędzia farmakologiczne w terapii schorzeń ośrodkowego układu nerwowego ze szczególnym uwzględnieniem bólu neuropatycznego, to bardzo istotne zdanie dotyczące projektu Sonatina.
– Jeden i drugi projekt łączy przede wszystkim cel biologiczny. Zarówno w przypadku projektu Preludium, jak i Sonatiny zajmuję się otrzymywaniem związków chemicznych, które oddziałują z receptorami histaminowymi typu trzeciego. Zatem w obydwu grantach tworzę narzędzia farmakologiczne, które wiążą się z tym samym celem.
Co jest największą przyczyną chorób ośrodkowego układu nerwowego?
– Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego charakteryzują się różnorodnymi dysfunkcjami fizjologicznymi i destabilizacją złożonej sieci szlaków sygnałowych. Optymalne leki stosowane w tego typu chorobach powinny zatem jednocześnie i wybiórczo modulować wybrane grupy celów biologicznych.
Jak można zdefiniować filozofię „jeden lek – jeden cel”?
– Można powiedzieć, że jest to stosowanie małej, selektywnej cząsteczki zdolnej do rozpoznania jednego celu, uważanego za w pełni odpowiedzialny za jedną określoną chorobę. Ponieważ zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego mają złożony patomechanizm, najnowszy trend w projektowaniu leków skupia się na ligandach wielofunkcyjnych, zdolnych do jednoczesnej modyfikacji aktywności kilku wzajemnie oddziałujących celów farmakologicznych.
Co jest docelową drogą projektu Sonatina?
– Celem jest znalezienie skutecznego i bezpiecznego leku, który poprawi istniejące terapie bólu neuropatycznego. W wyniku tego Projektu zostaną zidentyfikowane nowe narzędzia farmakologiczne o wysokim powinowactwie zarówno do receptorów H3 histaminowych, jak i sigma-1. Ponadto, otrzymamy bibliotekę związków, których skuteczność można będzie przetestować w różnych innych zaburzeniach ośrodkowego układu nerwowego (w tym chorób neurodegeneracyjnych, otyłości czy uzależnienia).
Badania w ramach projektów „Pochodne piperazyny jako aktywne ligandy receptorów H3 histaminowych – modelowanie molekularne, synteza, ewaluacja farmakologiczna” (Preludium, 2016/23/N/NZ7/00469) oraz „Dualne ligandy receptorów H3 histaminowych oraz sigma-1 jako nowe narzędzia farmakologiczne w terapii schorzeń ośrodkowego układu nerwowego ze szczególnym uwzględnieniem bólu neuropatycznego” (Sonatina, 2020/36/C/NZ7/00284) są finansowane z Narodowego Centrum Nauki.
Dziękujemy za rozmowę.
Sebastian Wach
